„Zaćmienie słońca w roku 1851” („Widok Warszawy od strony Pragi”)

Marcin Zaleski, 1851; olej, płótno; 36 x 53 cm

Obrazy Marcina Zaleskiego (1796-1877) wykorzystywano obok prac Canaletta do zrekonstruowania warszawskich obiektów historycznych, które ucierpiały w czasie II wojny światowej. Zaleski uwieczniał na płótnie miejskie place i zabytki – Warszawy, Wilna czy Krakowa. Częstym tematem jego prac były widoki twierdz (Cytadeli Warszawskiej, Modlina, Zamościa, Brześcia Litewskiego) i wnętrza kościołów. Pochodził z niezamożnej rodziny. W latach 1817-1822 pracował w teatrze jako dekorator. Przyswoił sobie zasady perspektywy malarskiej i nauczył się malować w technice gwaszu. Zajmował się również kopiowaniem na zamówienie obrazów olejnych. Artysta po raz pierwszy wystawił swoje prace w 1828 r. Otrzymał wówczas medal i stypendium na wyjazd zagraniczny. Udał się do Niemiec i Paryża, w którym po raz pierwszy zetknął się z dagerotypem. Warto bowiem wiedzieć, że Zaleski był jednym z pierwszych warszawskich fotografów. Zdjęcia wykonywał już najpewniej w pierwszej połowie 1840 r. Nie zachowały się, ale najprawdopodobniej przedstawiały widoki Warszawy. Podróż artystyczną zakończył w Rzymie, a około 1830 r. osiadł na stałe w Warszawie. Wykonał cykl obrazów przedstawiających walki w powstaniu listopadowym, m.in.: „Wzięcie Arsenału” i „Powrót oddziałów wojska polskiego z Wierzbna”. Co ciekawe, artysta zawsze eksponował w nich architekturę. Największą kolekcję prac Zaleskiego posiada Muzeum Narodowe w Warszawie i Muzeum Warszawy. Inne utracone dzieła artysty można obejrzeć w katalogu strat wojennych.