Lubie

Po przeszło 70 latach do zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie powrócił obraz autorstwa Krzysztofa Lubienieckiego Portret mężczyzny. Dzieło, zrabowane przez Niemców w 1944 roku, pozostawało zaginione do 2009 r., kiedy to Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego otrzymało informację, że obraz znajduje się najprawdopodobniej na terenie USA. Wieloletnie poszukiwania doprowadziły do odnalezienia obrazu przez FBI i jego zwrotu.

Obraz został nabyty do zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie w 1938 r. Już w sierpniu 1939 r, obliczu zbliżającej się wojny, został zabezpieczony przez pracowników muzeum. Zapakowano go do skrzyni o numerze M.P.4, która pozostała w gmachu aż do czasu Powstania Warszawskiego. Według „Kroniki z okresu Powstania” Stanisława Lorentza, ówczesnego dyrektora MNW, znana jest data dzienna wywiezienia skrzyni przez niemieckie władze okupacyjne. Był to 9 października 1944 r. W ten sposób obraz Lubienieckiego podzielił losy tej części zbiorów Muzeum, która trafiła do składnicy zarekwirowanych dzieł sztuki znajdującej się na zamku Fischhorn w Austrii. Z informacji przekazanych w 2009 roku MKiDN wynikało, że w 1945 lub 1946 r. obraz został przywieziony do USA przez stacjonującego tam żołnierza amerykańskiej 42. Dywizji Piechoty tzw. Rainbow Division. Na zdjęcia obrazu, pośród rodzinnych pamiątek, natrafił krewny żołnierza prowadząc badania nad rodzinnym drzewem genealogicznym. Po dalszych poszukiwaniach ustalił, że obraz został najprawdopodobniej zrabowany z Narodowego Muzeum w Warszawie i postanowił zwrócić się do polskiego ministerstwa kultury. Wówczas wiadomo było jedynie, że obraz a przełomie lat 80 i 90 XX w. został sprzedany i trafił do prywatnej kolekcji w Columbus, Ohio.

Osobiste zaangażowanie szefa Biura FBI w Warszawie - Moniki Wasiewicz oraz drobiazgowe śledztwo prowadzone przez FBI na terenie USA pozwoliło ustalić dokładnego posiadacza obrazu. Pod koniec sierpnia 2015 r. FBI poinformowało Ministerstwo o odnalezieniu obrazu i o konieczności potwierdzenia jego tożsamości. W tym celu do USA udał się ekspert z dziedziny konserwacji malarstwa wraz z przedstawicielem ministerstwa. Dokładne oględziny obrazu pozwoliły na jednoznaczne potwierdzenie pochodzenia obiektu. Obecni przy tym fakcie posiadacze obrazu zdecydowali się na bezwarunkowy zwrot dzieła stronie polskiej. 27 września 2015 r. „Portret mężczyzny” Krzysztofa Lubienieckiego powrócił do Polski i znalazł się ponownie w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie.

„Dzięki wspólnym wysiłkom władz USA oraz naszych międzynarodowych partnerów mogliśmy wesprzeć powrót tak ważnego dzieła sztuki do jego ojczyzny. Jesteśmy zaszczyceni mogąc zwrócić ten obraz polskiemu rządowi oraz Muzeum Narodowemu”, podkreślała przedstawicielka FBI.

Obraz zatytułowany „Portret mężczyzny” powstał ok. 1728 roku. Jego autorem jest urodzony w Szczecinie barokowy malarz - Krzysztof Lubieniecki (1659 – 1729), czynny w Amsterdamie na przełomie XVII i XVIII w. Jego twórczość charakteryzowały portrety, sceny rodzajowe i biblijne. Najliczniejszą grupę dzieł stanowiły portrety amsterdamskich patrycjuszy, szlachty, duchownych, lekarzy i poetów, odznaczające się pieczołowitością w przedstawianiu dostojeństwa i znaczenia portretowanego.

Dzięki współpracy Federal Bureau of Investigation (FBI) z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP do polskich zbiorów powróciły:

- w 2013 r. - czapka więźnia niemieckiego obozu koncentracyjnego w Lublinie (obozu na Majdanku),

- w 2015 r. - XVII wieczny kielich, skradziony w 1994 r. z kościoła pw. Wniebowzięcia NMP w Opactwie koło Sieciechowa

W 2014 r. efektem współpracy MKiDN i FBI było również odnalezienie i przekazanie do Muzeum Polskiego w Rapperswilu (Szwajcaria) 75 zaginionych obrazów Hanny Gordziałkowskiej–Weynerowskiej „Kali” (1918-1998).

Untitled - 20a